Prawa konsumenckie, kogo dotyczą?

To pierwsza sprawa, którą należy uściślić. Prawa konsumenckie dotyczą, jak łatwo się domyślić konsumentów. Truizm? Nie do końca, ponieważ nie zawsze transakcja handlowa czyni z nabywcy towaru konsumenta, a to jest warunek sine qua non, by czerpać ochronę wynikającą z tego aktu prawnego.

Otóż konsumentem jest zawsze osoba fizyczna, a zakup musi stanowić czynność prawną, która nie powinna być związana z działalnością gospodarczą lub zawodową. Taką czynnością jest umowa handlowa.

W celu zawarcia umowy kupna-sprzedaży wymagane są obie strony, czyli w tym przypadku konsument i sprzedawca. Czy osoba fizyczna zbywająca własny, prywatny telewizor jest w świetle polskiego prawa sprzedawcą?

Nie, taka osoba jest także konsumentem, a to w prostej linii prowadzi do słusznego wniosku, iż nie istnieją przesłanki wskazujące na zawarcie skuteczniej umowy handlowej, ponieważ nie istnieje taka prawna możliwość pomiędzy osobą fizyczną i osobą fizyczną.

Innymi słowy, mamy tutaj do czynienia z parą konsumentów, nie zaś z konsumentem i podmiotem wykonującym działalność handlową. W tej sytuacji przyjęcie zwrotu towaru nie jest obowiązkiem, lecz aktem dobrej woli wyrażonej przez zbywcę towaru. Podobnie jest ze zwrotem pieniędzy.

Zbycie towarów przez osoby fizyczne jest w pełni legalne i może być realizowane np. za pośrednictwem platformy sprzedażowej. W takiej sytuacji nabywca może liczyć na pewne wparcie, także w kwestii odzyskania środków finansowych, zwłaszcza kiedy transakcja została dokonana w systemie PayU. Tego, jak sprawdzić zwrot pieniędzy w Allegro poprzez PayU można dowidzieć się z porad udzielonych przez członków społeczności skupionej wokół tej najpopularniejszej w Polsce platformy sprzedażowej.

Wypada jednak przypomnieć, że brak przywilejów konsumenckich nie pozbawia kupującego ochrony prawnej w ogóle. W opisywanym przypadku zastosowanie ma art. 556 Kodeksu cywilnego, w którym stwierdza się, iż sprzedawca odpowiada wobec kupującego, jeśli rzecz, która jest zbywana, ma wadę fizyczną lub prawną. Nie da się wyłączyć lub ograniczyć odpowiedzialności z tytułu rękojmi.

Zakupy online, czy prawo zwrotu zawsze obowiązuje?

Ustawa z 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta stanowi wyraźnie, iż konsumentowi przysługuje prawo do zwrotu towaru z zastrzeżeniem, że prawo to będzie zrealizowanie w ciągi czternastu dni od daty doręczenia zakupionego produktu do rąk nabywcy.

Wydawałoby się, że tym razem wszystko jest jasne i klarowne. Otóż nie. Uważna lektura dalszej części tego aktu prawnego pozwala dostrzec, iż prawo do zwrotu towaru w ciągu czternastu dni (prawo namysłu) obwarowane jest licznymi wyjątkami. Z czego one wynikają?

W wielu przypadkach owe wyjątki mają na celu ochronę konsumentów przed... innymi konsumentami, którzy nie zawsze kierują się zwykłym zdrowym rozsądkiem przy dokonywaniu zakupów.

Otóż nadanie prawa do czegoś nie oznacza przyzwolenia na jego nadużywanie, a w kontekście prawa do zwrotu tendencja taka zdaje się nasilać.

Przykładem niech będzie np. sprzęt komputerowy warty kilka tysięcy złotych. Klient odbiera urządzenie, bawi się nim trzynaście dni, zmienia ustawienia, inicjuje system, instaluje dowolne aplikacje, po czym nagle uznaje, że nie stać go na taki wydatek.

Komputer wraca do sprzedawcy, czasem z widocznymi, choć nietrwałymi śladami użycia. Słusznym wydaje się pytanie, co sprzedawca ma z tym fantem zrobić? A przecież wystarczyło zastanowić się nad zakupem, zanim w ogóle doszło do zamówienia.

Być może to wyjaśnia, dlaczego niektóre sklepy online wzbraniają się przed przyjmowaniem towarów ze zniszczonymi opakowaniami, pobrudzonymi itd.

Wracając jednak do wspomnianych wyjątków, ustawa o prawach konsumenta wprowadza liczne odstępstwa od zasady zwrotu towaru.

Zwrotowi nie podlegają:

• Towary, podatne na szybkie zepsucie lub mają krótki termin przydatności do użycia;
• Towary wyprodukowane na życzenie i według wytycznych konsumenta lub wyraźnie odbiegające od standardu;
• Towary zapieczętowane, które nie nadają się do zwrotu ze względu na ochronę zdrowia lub względów higienicznych, których opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
• Zapieczętowane nagrania dźwiękowe, nagrania wizualne lub oprogramowanie komputerowe,
• których opakowanie zostało otwarte po odebraniu przez konsumenta.

W świetle powyższego niemożliwym jest np. zwrot słuchawek dousznych, jako rzeczy wymagającej zabezpieczenia higienicznego.

Zakupy online, bezpieczeństwo

W kontekście coraz liczniejszych prób wyłudzenia danych osobowych od użytkowników portali ogłoszeniowych i platform sprzedażowych przypominamy, iż dokonywania transakcji nie wymaga przesyłania komukolwiek żadnych danych, niezbędnych do logowania się w systemie. Wszelkie prośby typu: "aby kupić towar za pośrednictwem allegro, wprowadź adres e-mail sprzedawcy" należy natychmiast zgłaszać do moderatorów z zapytaniem o procedurę postępowania.