Przepisy ustawy - Prawo geologiczne i górnicze stanowią, że właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą.
Zgodnie z art. 146 ust. 1 Prawa geologicznego i górniczego odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego, wskutek którego wystąpiła szkoda. Kolejny przepis stanowi, że jeśli nie można ustalić, kto wyrządził szkodę, odpowiada za nią przedsiębiorca, który w dniu ujawnienia się szkody ma prawo prowadzić w obszarze górniczym, w granicach którego wystąpiła szkoda, działalność regulowaną ustawą.
W przypadku, gdy nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, za szkodę odpowiada Skarb Państwa reprezentowany przez właściwy organ nadzoru górniczego na zasadach określonych w dziale VIII ustawy.
Mając na względzie te przepisy oraz toczące się postępowanie sanacyjne i wstrzymanie przez Przedsiębiorstwo Górnicze "Silesia" sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach wszelkich działań związanych z usuwaniem szkód górniczych powstałych do dnia złożenia wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego, w obawie przed wywiązywaniem się przedsiębiorcy górniczego w przyszłości ze zobowiązań związanych z usuwaniem szkód górniczych, pismem z dnia 29 stycznia 2025 r. Gmina wystąpiła do Ministra Klimatu i Środowiska o informacje dotyczące gromadzenia środków funduszu likwidacji zakładu górniczego, o którym mowa w Prawie geologicznym i górniczym. Obowiązek tworzenia takiego funduszu oraz gromadzenia na nim środków, zgodnie z art. 128 ustawy ma przedsiębiorca, który uzyskał koncesję. Środki te gromadzi się na wyodrębnionym rachunku bankowym. W przypadku wydobywania kopalin obowiązek przeznaczenia środków na w/w fundusz powstaje od dnia wymagalności opłaty eksploatacyjnej i ustaje z dniem rozpoczęcia likwidacji zakładu górniczego.
Poniżej publikujemy treść wystąpienia Gminy oraz odpowiedź z Ministerstwa, która wpłynęła do Urzędu Gminy w dniu 14 lutego 2025 r.
Maria Ożarowska
W odpowiedzi na pismo z 29 stycznia 2025 r. (znak: SG.6560.1.2025) dotyczącego kwestii funduszu likwidacji zakładu górniczego, przekazuję poniższe odpowiedzi na pytania:
1. czy w latach 2010 ? 2024 przedsiębiorca górniczy przedstawiał organowi koncesyjnemu aktualne wyciągi z rachunku bankowego, na którym winny być gromadzone środki funduszu likwidacji zakładu górniczego, o którym mowa w rozdziale 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1290 z późn. zm.) - art. 128 i następne
Tak, przedsiębiorca przedstawił wyciągi z rachunku bankowego, na którym gromadzi środki na FLZG na wniosek organu w 2024 r.
2. czy w latach 2010 - 2024 przedsiębiorca górniczy przedstawiał organowi koncesyjnemu informacje o sposobie wykorzystania środków funduszu likwidacji zakładu górniczego, o którym mowa w rozdziale 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1290 z późn. zm.) - art. 128 i następne
Tak, przekazano organowi koncesyjnemu informację, że w okresie, którego dotyczyły przedstawione wyciągi środki zgromadzone na rachunku bankowym nie były wydatkowane. Zgodnie z przepisami prawa rozpoczęcie dokonywania wypłat z funduszu może nastąpić po przedstawieniu przez przedsiębiorcę prowadzącemu rachunek ostatecznej decyzji właściwego organu nadzoru górniczego zatwierdzającej plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego lub jego oznaczonej części.
3. czy w latach 2010-2024 organ koncesyjny korzystał z uprawnień, o których mowa w art. 128 ust 10 Prawa geologicznego i górniczego i żądał od przedsiębiorcy górniczego prowadzącego działalność górniczą w oparciu o w/w koncesję informacji w tym zakresie. W przypadku odpowiedzi twierdzącej wnoszę o szczegółową informację w tym zakresie. W przypadku odpowiedzi negatywnej wnoszę o wskazanie powodów dla których organ nie skorzystał z ustawowych uprawnień w odniesieniu do podmiotu stanowiącego własność prywatną.
Tak, organ koncesyjny skorzystał z uprawnienia wynikającego z art. 128 ust. 10 Prawa geologicznego i górniczego. Pismem z 31 lipca 2024 r. zwrócił się do przedsiębiorcy o przedstawienie aktualnych wyciągów z rachunku bankowego, na którym gromadzone są środki funduszu likwidacyjnego oraz sposobu ich wykorzystania. Pismem z 7 sierpnia 2024 r. Przedsiębiorstwo Górnicze SILESIA sp. z o.o. przekazało organowi koncesyjnemu wyciągi z opisywanego rachunku za okres styczeń-lipiec 2024 r. Przekazano także informacje o nie ponoszeniu wydatków z powyższego rachunku.
4. czy organ koncesyjny dokonując w grudniu 2019 r. zmiany koncesji ( sygn. akt. DGK-VI.4771.31.2018.MK.15) analizował kwestię gromadzenia środków funduszu likwidacji zakładu górniczego, o którym mowa w art. 128 ustawy Prawo geologiczne i górnicze przez PG Silesia Sp. z o.o., i weryfikował aktualny stan tego rachunku bankowego.
Organ koncesyjny analizował możliwości finansowe spółki do prowadzenia działalności po okresie przedłużenia koncesji.
5. czy organ koncesyjny dokonując w grudniu 2019 r. zmiany koncesji ( sygn. akt. DGK VI.4771.31.2018.MK.15) analizował wykorzystanie środków funduszu likwidacji zakładu górniczego przez PG Silesia Sp. z o.o.
Analiza taka nie była przeprowadzana, ponieważ kwestia likwidacji zakładu górniczego nie była przedmiotem postępowania administracyjnego dotyczącego przedłużenia decyzji koncesyjnej.
6. czy w latach 2020-2024 organ nadzoru górniczego działając z upoważnienia organu koncesyjnego żądał od PG Silesia Sp. z o.o. przedstawienia aktualnego wyciągu z rachunku bankowego na którym gromadzone są środki funduszu likwidacji zakładu górniczego oraz informacji o sposobie ich wykorzystania.
Organ koncesyjny nie ma legitymacji do upoważniania organów nadzoru górniczego do żądania od Przedsiębiorstwa Górniczego SILESIA sp. z o.o. wyżej wymienionych informacji.
Z up. Ministra
Katarzyna Świętochowska
Zastępca Dyrektora
Departament Geologii
Ministerstwo Klimatu i Środowiska