Treść interpelacji posła Bronisława Foltyna do Ministra Klimatu i Środowiska

Interpelacja nr 7648 do ministra klimatu i środowiska
w sprawie działalności kopalni PG Silesia sp. z o.o. w Czechowicach-Dziedzicach
Zgłaszający: Bronisław Foltyn
Data wpływu: 27-01-2025

Na mocy art. 14 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 2024 r. poz. 907) zwracam się z prośbą o pilne udzielnie informacji w sprawie nadzorowania działalności kopalni PG Silesia sp. z o.o. w Czechowicach-Dziedzicach.

Z informacji prasowych i przeprowadzonych rozmów z poszkodowanymi mieszkańcami gminy Goczałkowice-Zdrój oraz gminy Pszczyna wynika, że nad działalnością kopalni Silesia nie jest prowadzony wystarczający nadzór organów państwa. Mieszkańcy gminy Goczałkowice-Zdrój i gminy Pszczyna są poszkodowani przez kopalnię PG Silesia, która w wyniku swojej działalności powoduje szkody górnicze i nie wypełnia obowiązku ich usuwania.

Dotychczasowa realizacja postępowań odszkodowawczych jest przeciągana przez kopalnię Silesia. PG Silesia zawiera liczne ugody ze swoimi wierzycielami, a następnie nie wywiązuje się z ich realizacji. W IV kwartale 2024 roku PG Silesia przeprowadziła sanację. W efekcie wydobycie trwa dalej, szkody górnicze postępują, a PG Silesia nie ponosi żadnej odpowiedzialności za swoją działalność.

PG Silesia jest zobowiązana do realizacji zapisów koncesji oraz wykonywania obowiązków w zakresie napraw i usuwania szkód powstałych wskutek działalności wydobywczej, wynikających z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 roku Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 633, ze zm.) w zakresie usuwania szkód spowodowanych działaniem zakładu górniczego.

Przeprowadziłem również rozmowy z Panią Wójt i przedstawicielami samorządu gminy Goczałkowice-Zdrój, którzy zwrócili uwagę na liczne nieprawidłowości i nadużycia. Gmina Goczałkowice-Zdrój jako organ samorządowy jest jednym z poszkodowanych. W wyniku obecnej działalności kopalni dochodzi do licznych zniszczeń sieci wodociągowej i gazowniczej - co stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia mieszkańców. Gmina Goczałkowice-Zdrój jest miejscowością uzdrowiskową. Jedyną na terenie Górnego Śląska. W kontekście ostatniej powodzi w 2024 roku należy przypomnieć, że gmina Goczałkowice-Zdrój jest gminą o wysokim ryzyku powodzi, znajduje się na jej terenie zbiornik goczałkowicki (największy zbiornik wody pitnej na terenie woj. śląskiego) oraz przepływa rzeka Wisła. W wyniku działalności PG Silesia dochodzi do obniżania się terenu oraz zaburzania zlewni, co może mieć tragiczne skutki przy kolejnych dużych opadach. Wójt gminy Goczałkowice-Zdrój wielokrotnie apelował i przesyłał pisma do organów odpowiedzialnych za nadzór nad kopalnią Silesia. Niestety, bez satysfakcjonującej odpowiedzi i podjęcia działań zmierzających do poprawy sytuacji w gminie Goczałkowice-Zdrój.

W ostatnim czasie została opublikowana informacja o wynikach kontroli NIK dotyczącej udzielenia koncesji na wydobywanie kopalin stałych i węglowodorów przeprowadzona m.in. w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, obejmująca okres od 1 stycznia 2018 r. do 4 sierpnia 2023 r. (sygn. akt KSI.430.5.2024 nr ewid. 92/2024/P/22/041.KSI). Jak informuje NIK, dopuszczono do licznych nadużyć i nieprawidłowości, również dotyczących działalności PG Silesia.

Bardzo proszę o odpowiedź na następujące pytania:

1. W świetle ww. raportu NIK czy koncesja nr 162/94, zmieniona decyzją z grudnia 2019 r., przedłużająca wydobycie, spełnia wszystkie warunki dotyczące: Prawa geologicznego i górniczego, przepisów dotyczących ochrony środowiska, przepisów dotyczących ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, a także zawartych w ustawie o lecznictwie uzdrowiskowym?

2. Czy w programie naprawczym MKiŚ ujęto kwestię uzyskania decyzji środowiskowej ex post przez Przedsiębiorstwo Górnicze Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

3. Czy Przedsiębiorstwo Górnicze Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach w okresie od 2021 r. występowało do MKiŚ z pismami dotyczącymi propozycji usunięcia naruszeń związanych z brakiem decyzji środowiskowej przy wydawaniu w grudniu 2019 r. decyzji w sprawie zmiany koncesji nr 162/94 z dnia 26 sierpnia 1994 r.?

4. Jakie działania i w jakim terminie zamierza podjąć MKiŚ, by udzielenie koncesji Przedsiębiorstwu Górniczemu Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach było zgodne z prawem i by wyeliminowało błędy koncesji zmienionej decyzją DGK-VI.4771.31.2018.MK.15 z dnia 20 grudnia 2019 r.?

5. Kto ponosi odpowiedzialność za szkody górnicze w przypadku zamknięcia prywatnej kopalni, jaką jest PG Silesia dp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

6. Czy przy przedłużeniu koncesji dla PG Silesia powstał raport oddziaływania na środowisko w gminach na obszarze wydobycia prowadzonego przez kopalnię PG Silesia? Jeżeli raport nie został przygotowany, to dlaczego nie został?

7. Czy MKiŚ lub podległe instytucje zamierzają przeprowadzić kontrolę działalności kopalni PG Silesia w kontekście przestrzegania warunków koncesji oraz przepisów Prawa geologicznego i górniczego?

8. Czy MKiŚ planuje podjąć kroki zmierzające do wstrzymania działalności kopalni lub cofnięcia jej koncesji w związku z opisanym naruszeniem przepisów i brakiem napraw szkód górniczych?

9. Czy MKiŚ posiada informacje na temat skali szkód górniczych wyrządzonych mieszkańcom Goczałkowic-Zdroju przez kopalnię PG Silesia?

10. Jakie działania przewiduje MKiŚ, aby zapewnić mieszkańcom szybkie i sprawiedliwe naprawienie szkód górniczych?

11. Jakie działania nadzorcze były prowadzone w ostatnich latach wobec kopalni PG Silesia sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

Odpowiedź Krzysztofa Galosa - Podsekretarza Stanu w Ministerstwie

Pan Szymon Hołownia Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowny Panie Marszałku, w nawiązaniu do interpelacji z 30 stycznia 2025 r. Pana Posła Bronisława Foltyna w sprawie działalności kopalni Przedsiębiorstwa Górniczego Silesia Sp. z o.o. w CzechowicachDziedzicach, K10INT7648 przekazuję odpowiedzi na zadane pytania.

1. W świetle raportu NIK1. Czy koncesja nr 162/94, zmieniona decyzją z grudnia 2019, przedłużająca wydobycie, spełnia wszystkie warunki dotyczące: prawa geologicznego i górniczego, przepisów dot. Ochrony Środowiska, przepisów dot. Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, a także zawartych w Ustawie o lecznictwie uzdrowiskowym?

W ocenie Ministra Klimatu i Środowiska (MKiŚ) decyzja zmieniająca koncesję nr 162/94 była wydana zgodnie z obowiązującym wówczas stanem prawnym.

2. Czy w programie naprawczym MKiŚ ujęto kwestię uzyskania decyzji środowiskowej ex post przez Przedsiębiorstwo Górnicze "Silesia" Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

W programie naprawczym MKiŚ nie ujęto uzyskania decyzji środowiskowej ex post przez Przedsiębiorstwo Górnicze "Sielsia" Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach.

3. Czy Przedsiębiorstwo Górnicze "Silesia" Sp, z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach, w okresie od 2021 r. występowało do MKiŚ z pismami dotyczącymi propozycji usunięcia naruszeń związanych z brakiem decyzji środowiskowej, przy wydawaniu decyzji w sprawie zmiany w grudniu 2019 r. koncesji nr 162/94 z dnia 26 sierpnia 1994 r.?

W okresie od 2021 r. Przedsiębiorstwo Górnicze "Silesia" Sp. z o. o. nie występowało do MKiŚ z pismami w omawianej sprawie.

4. Jakie działania i w jakim terminie zamierza podjąć MKiŚ, by udzielenie koncesji Przedsiębiorstwu Górniczemu "Silesia" Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach było zgodne z prawem i by wyeliminowało błędy koncesji zmienionej decyzją DGK-VI.4771.31.2018.MK.15 z 20 grudnia 2019 r.?

Informacja o wynikach kontroli NIK dot. udzielania koncesji na wydobywanie kopalin stałych i węglowodorów przeprowadzonej m. in. w MKiŚ, obejmującej okres od 1 stycznia 2018 r. do 4 sierpnia 2023 r. (sygn. Akt. KSI.430.5.2024 nr ewid. 92/2024/P/22/041.KSI). W ocenie MKiŚ decyzja została wydana zgodnie z obowiązującym ówcześnie stanem prawnym dlatego też nie przewiduje się podejmowania działań w tej sprawie. Wydana koncesja jest prawomocna.

5. Kto ponosi odpowiedzialność za szkody górnicze w przypadku zamknięcia prywatnej kopalni, jaką jest PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

Odpowiedzialność za szkody regulują przepisy działu VIII ustawy prawo geologiczne i górnicze (dalej: ustawa PGG). Dlatego też przedsiębiorca, który prowadzi ruch zakładu górniczego, a następnie jego likwidację w oparciu o Plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego, odpowiada za szkody wywołane tym ruchem. Natomiast w sytuacji, gdy nie istnieje przedsiębiorca odpowiedzialny za szkodę ani jego następca prawny, za szkodę odpowiada Skarb Państwa reprezentowany przez właściwy organ nadzoru górniczego na zasadach określonych działem VIII ustawy PGG.

6. Czy przy przedłużeniu koncesji dla PG Silesia powstał raport oddziaływania na środowisko w gminach na obszarze prowadzonego wydobycia przez kopalnię PG Silesia?

Jeżeli raport nie został przygotowany, to dlaczego nie został ? Przedmiotowy raport oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko to dokument, który przedsiębiorca sporządza tylko w sytuacji, gdy wnioskuje do właściwego organu - Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Natomiast w przypadku postępowania dotyczącego zmiany koncesji nr 162/94, PG Silesia Sp. z o.o. nie było zobligowane do przedłożenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach na podstawie obowiązujących w tym czasie przepisów.

7. Czy MKiŚ lub podległe instytucje zamierzają przeprowadzić kontrolę działalności Kopalni PG Silesia, w kontekście przestrzegania warunków koncesji oraz przepisów prawa geologicznego i górniczego?

MKiŚ zamierza przeprowadzić kontrolę u przedsiębiorcy w zakresie zgodności prowadzonej działalności z warunkami koncesji, z wyłączeniem części dotyczącej ruchu zakładu górniczego w zakresie m.in. zapobiegania szkodom, należących do kompetencji organów nadzoru górniczego zgodnie z art. 168 ust. 1 pkt 1-7 ustawy PGG. Natomiast jednostki podległe i nadzorowane przez MKiŚ nie posiadają uprawnień i kompetencji do sprawowania nadzoru i kontroli w tym zakresie.

8. Czy MKiŚ planuje podjąć kroki zmierzające do wstrzymania działalności kopalni lub cofnięcia jej koncesji, w związku z opisanym naruszeniem przepisów i brakiem napraw szkód górniczych?

W ocenie MKiŚ dotychczas nie wystąpiły przesłanki uzasadniające wszczynanie postępowań w sprawie cofnięcia koncesji bądź też wstrzymania działalności kopalni. W sprawach naprawy szkód górniczych wywołanych ruchem zakładu górniczego stosuje się przepisy działu VIII ustawy PGG, na podstawie których przedsiębiorca posiadający koncesję na wydobywanie kopaliny ze złoża jest zobowiązany do zawarcia ugody z poszkodowanym w terminie 30 dni. W razie odmowy zawarcia ugody lub sporu dotyczącego jej realizacji, stronom przysługuje droga sądowa dochodzenia swoich praw, w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego.

9. Czy MKiŚ posiada informacje na temat skali szkód górniczych wyrządzonych mieszkańcom Goczałkowic-Zdroju przez Kopalnię PG Silesia?

MKiŚ jest w posiadaniu informacji w tej sprawie pochodzącej zarówno od zgłoszeń społeczności lokalnej, a także pozyskanej od Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach sprawującego nadzór i kontrolę nad ruchem zakładu górniczego PG Silesia Sp. z o.o. m.in. w zakresie zapobiegania szkodom.

10. Jakie działania przewiduje MKiŚ, aby zapewnić mieszkańcom szybkie i sprawiedliwe naprawienie szkód górniczych?

W przypadku powstania szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego, zgodnie z zapisami ustawy PGG, do jej naprawy zobligowany jest przedsiębiorca posiadający koncesję na wydobywanie kopaliny ze złoża. Jest on zobowiązany do zawarcia ugody z poszkodowanym w terminie 30 dni. W razie odmowy zawarcia ugody lub sporu dotyczącego jej realizacji, stronom przysługuje droga sądowa dochodzenia swoich praw, w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego. MKiŚ nie jest stroną w takich sprawach i tym samym nie ma wpływu na ich przebieg.

11. Jakie działania nadzorcze były prowadzone w ostatnich latach wobec Kopalni PG Silesia Sp. z o.o. z siedzibą w Czechowicach-Dziedzicach?

Z informacji pozyskanej od Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego w Katowicach wynika, że w okresie od 1 stycznia 2023 r. do 18 grudnia 2024 r. przeprowadzono 45 kontroli PG Silesia Sp. z o.o. KWK "Silesia", w tym 7 kontroli w zakresie zapobiegania i naprawy szkód spowodowanych ruchem zakładu górniczego. MKiŚ w ostatnich latach nie prowadził czynności kontrolnych dotyczących przedmiotowej działalności koncesyjnej.

Z wyrazami szacunku

Z up. Ministra Krzysztof Galos Podsekretarz Stanu - Główny Geolog Kraju Ministerstwo Klimatu i Środowiska